Yatar Hesaplama

Hukuk literatüründe müddetname hesaplama ismiyle de bilinen yatar hesaplama, failin bir mahkemede kendisine verilen kesinleşmiş hapis cezasının ne kadarını infaz edeceğini hesaplamayı ifade eder.

Kesinleşmiş hapis cezaları, failin durumu, suçun hangi tarihte işlendiği, suçun niteliği vb. çeşitli niteliklere bağlı olarak azalmaktadır. Örneğin 3 yaşından küçük çocuğu olan bir annenin hapiste yatacağı süre, aynı koşullarda suç işleyen yetişkin erkek bireyden daha az olacaktır.

Yatar hesaplamaları günümüzde çeşitli bilgisayar programları kullanılarak da yapılmaktadır. Bu programlarda kullanılan hesaplamalarda çeşitli nitelikler işaretlendiğinde program yaklaşık olarak bir ceza hesaplaması yapmaktadır. Bu hesaplamalarda bazı nitelikler kullanılır.

Bunlar; failin yaşı, suçun işlendiği tarih, failin varsa özel durumu, suçun niteliği vb. niteliklerdir. Bu hesaplamalarda hem failin ne kadar süre hapis yatacağı hem de şartlı tahliye ve denetimli serbestlik süresi de belirlenebilmektedir.

Failin kendisine verilmiş olan hapis cezasının tamamını yatmamasının, bu cezanın bir kısmının azaltılmasının en önemli nedeni faili topluma kazandırmak ve suç işleme iradesinden arındırmaktır. Yatar hesaplamalarında süreler, suçun niteliğine ve failin durumuna göre değişmektedir.

İlginizi Çekebilir; Bilirkişi

İnfaz Yatar Hesaplama

Hapis cezası alan hükümlülerin ceza ve şartlı tahliye sürelerini hesaplamaya yarayan hesaplama sistemi, infaz yatar hesaplama olarak da bilinmektedir. Bir faile mahkemede verilen hapis cezası, failin hapiste geçireceği tüm süreyi kapsamamaktadır.

Failin durumuna ve suçun niteliklerine göre bu cezadan çeşitli indirimler yapılmaktadır. Bu indirimleri ve failin yatacağı cezayı hesaplayabilmek için çeşitli faktörler kullanılır.

Ceza hukukunun bir uzantısı olan infaz rejiminde failin topluma yeniden kazandırılması için cezalarda çeşitli indirimler uygulanır. Bu indirimler ceza infaz kurumlarının yönetimi ile ceza ve güvenlik tedbirlerinin infazı hakkındaki tüzükte belirtilmiştir. 

Yatar hesaplama, 5275 sayılı infaz kanununa göre hesaplanır. 5275 sayılı kanuna göre bir fail, kendisine verilen hapis cezasının bir bölümünü kapalı ceza infaz kurumunda, bir bölümünü açık ceza infaz kurumunda, bir bölümünü denetimli serbestlik uygulaması ve koşullu tahliye ile cezaevinin dışında geçirmektedir.

Yatar hesaplamaları ile failin işlemiş olduğu hapis cezalarından ne kadar indirim yapılacağı, failin denetim serbestlik süresinin ve şartlı tahliyesinin ne kadar süre olacağı yaklaşık olarak hesaplanmaktadır.

Ceza Yatar Hesaplama

Ceza yatar hesaplama süreleri, birçok niteliğe göre değişmektedir. Bu nitelikler; suç tarihinin 31 Haziran 2016’dan önce olup olmaması, verilen cezanın tekerrürlü olup olmaması, failin tutuklu halde geçirdiği süre, suçun türü ve nitelikleri, failin yaşı, failin 18 yaşından küçük olup olmaması, verilen hapis cezasının süresi, failin herhangi bir özel durumunun olup olmaması gibi niteliklerdir.

Fail ve suçla ilgili tüm bilgiler ne kadar detaylı ele alınırsa hapis ve şartlı tahliye süreleri de o kadar iyi ve gerçeğe uygun bir biçimde hesaplanabilir. Hesaplama nitelikleri olmadan bir hesaplama yapıldığında da yaklaşık sonuçlar elde edilse de bu hesaplamalar doğru sonuç vermeyecektir.

Yatar hesaplama, faile mahkemede verilmiş olan hapis miktarı temel alınarak hesaplanır. Mahkemede faile gün, ay, yıl olarak verilen hapis cezası hesaplama nitelikleri kullanılarak yeniden hesaplanır. Failin yatar hesaplamalarında en önemli niteliklerden biri, failin ne kadarlık bir süreyi tutuklu olarak geçirdiğidir.

Failin mahkeme boyunca yaşadığı tutukluluk süresi, faile verilen hapis cezasından düşürülmektedir. Failin ceza hesaplamalarında TCK 142, TCK 148, TCK 149, TCK 1288 ve TCK 199. gibi TCK maddeleri de dikkate alınmaktadır. Örneğin, failin cezası TCK 221. maddeye uygunsa, fail cezasını kapalı ceza infaz kurumunda değil, açık ceza infaz kurumunda geçirebilmektedir. Bunun dışında failin işlediği suçun türü ve niteliği de hesaplamalarda oldukça önemlidir.